|
Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce. Najstarsze pasmo górskie w Polsce i jedno z najstarszych w Europie. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.), w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od klasztoru na Łysej Górze, w którym przechowywane są relikwie drzewa Krzyża Świętego.
Góry Świętokrzyskie wypiętrzyły się w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych na granicy kambru i ordowiku. Następnie zostały odmłodzone w czasie orogenezy hercyńskiej (górny karbon) i ponownie podczas orogenezy alpejskiej (trzeciorzęd).
W środkowej części Gór Świętokrzyskich znajduje się Świętokrzyski Park Narodowy. Góry Świętokrzyskie porośnięte są lasami jodłowymi (Puszcza Jodłowa) i bukowymi. W przeszłości na terenie Gór Świętokrzyskich znajdowały się ośrodki górnictwa rud żelaza, ołowiu i miedzi.
Gospodarczym i turystycznym centrum regionu są Kielce. Inne większe miasta położone nieopodal Gór Świętokrzyskich to Starachowice, Skarżysko-Kamienna i Ostrowiec Świętokrzyski. Do ważniejszych ośrodków turystycznych należą Święta Katarzyna i Nowa Słupia.
Budowa geologiczna Gór Świętokrzyskich jest bardzo zróżnicowana. Pasmo główne w skład którego wchodzą m.in. Łysogóry zbudowane jest z najstarszych skał kambryjskich. Podobnie dno Doliny Chęcińskiej oraz południowe pasmo wzniesień ciągnące się od Pasma Zgórskiego po Wygiełzowskie. Z okresu ordowiku oraz syluru pochodzą osady z których zbudowane jest m.in. dno Doliny Wilkowskiej. Pasma Chęcińskie i Zelejowskie znajdujące się w okolicach Chęcin zbudowane są z osadów dewońskich. W Górach Świętokrzyskich występuje także niewielka ilość utworów z karbonu i permu. Marmury pochodzące z tego ostatniego okresu wydobywane są w kamieniołomach na Czerwonej Górze w Paśmie Bolechowickim. Utwory triasowe występują w zachodnim przedłużeniu pasma głównego m.in. w pasmach Dobrzeszowskim i Oblęgorskim. Z osadów jurajskich zbudowane są Grzywy Korzeczkowskie oraz Grząby Bolmińskie. Utwory kredowe spotykane są w zasadzie tylko na obrzeżach Gór Świętokrzyskich. Z okresu trzeciorzędu i czwartorzędu pochodzą utwory powstałe w wyniku erozji masywu Gór Świętokrzyskich, a także less nawiany przez wiatr.
| 
