Rośliny w akwarium to książka dla akwarystów o otwartym umyśle i dociekliwych, dla tych, którzy chcą lepiej zrozumieć, co dzieje się w ich zbiornikach. Z pewnością odciśnie silne piętno na sposobie uprawiania akwarystyki przez każdego, kto po nią sięgnie!

Ta książka może długo służyć jako zbiór danych pomocnych przy zakładaniu niedrogiego słodkowodnego akwarium i w jego późniejszej pielęgnacji. Wraca się do niej wielokrotnie. "Ecology of the Plated Aquarium" uznawana jest za jedną z kluczowych pozycji kanonu literatury akwarystycznej. Tłumaczona była na niemiecki i włoski.

Akwarysta dowie się z niej:

- w jaki sposób rośliny oczyszczają wodę i podłoże, sprawiając, że akwarium staje się zdrowsze dla ryb

- które zabiegi pielęgnacyjne są ważne, a które tylko stratą czasu

- o faktach z życia roślin - danych, które przydadzą się w walce z glonami

- jak z powodzeniem uprawiać rośliny bez plątaniny kabli i rurek oraz drogich urządzeń.

Diana Walstad, akwarystka z wieloletnim doświadczeniem, jest z wykształcenia mikrobiologiem. Przez wiele lat zajmowała się badaniami dla medycyny. Obecnie pracuje dla rządu federalnego USA jako biolog komórki.

Autorka tak pisze o swojej książce:

Rośliny w akwarium to książka dla akwarystów chcących założyć zbiornik z roślinami i zrozumieć procesy ekologiczne, jakie w nim zachodzą.
Większość książek o roślinach akwariowych jedynie wymienia i opisuje poszczególne gatunki lub przedstawia, jak urządzić zbiornik z roślinami. Ta książka jest inna. Objaśnia podstawowe mechanizmy funkcjonowania ekosystemu akwarium: w jaki sposób rośliny oddziałują na ten ekosystem i jak on oddziałuje na nie. Pokazuje, że rośliny stanowią nie tylko element dekoracyjny, ale mogą także pomóc w utrzymaniu zdrowia ryb i w ograniczeniu czynności pielęgnacyjnych w zbiorniku.
Oprócz tego moja książka przedstawia obszernie dane naukowe, z którymi akwaryści nigdy się nie zetknęli. Częstokroć stoją one w sprzeczności z poglądami panującymi w akwarystyce - poglądami niejednokrotnie opartymi raczej na przestarzałych książkach i na obserwacjach hobbystów niż na danych doświadczalnych.

Robert G. Wetzel, biolog, autor Limnology:

Jestem zachwycony sposobem, w jaki przekazała Pani akwarystom naukową wiedzę, która umożliwi im rozsądnie postępować ze swoimi akwariami. Podziwiam także próbę kształcenia osób nieparających się zawodowo nauką - zbyt często zaniedbuje się laików o zacięciu naukowym. Szczególnie cieszy, że w książce uniknięto gadżetów, które na ogół są całkowicie bezużyteczne. Przedstawione w książce działanie ekosystemu i równowagi to jedyny rozsądny kierunek na dłuższą metę.

Don Dewey, redaktor Freshwater and Marine Aquarium

Ta książka jest znakomita pod każdym względem. Moim zdaniem to doskonały, praktyczny przewodnik dla każdego akwarysty, który chce założyć piękne akwarium z roślinami. Poza tym, że przedstawia sprawy podstawowe, jest także pogłębionym badaniem ekosystemu wodnego i mówi, w jaki sposób wpływa on na rośliny.

Paweł Zarzyński (Magazyn Akwarium 6/2007, s. 68)

Jedną z nowości na rynku księgarskim jest polskojęzyczne wydanie znakomitej książki Diany Walstad „Rośliny w akwarium. Ekologia roślin wodnych dla akwarystów”. Jest to pozycja całkowicie wyjątkowa - jej autorka, z wykształcenia biolog specjalizujący się w procesach zachodzących w komórce, przedstawia bowiem rośliny akwariowe nie z punktu widzenia ich walorów dekoracyjnych, ale jako istotny, pełniący złożone i wielorakie funkcje komponent sztucznego ekosystemu utworzonego w zbiorniku. Podczas tej lektury poznajemy rośliny od zupełnie innej strony, uczymy się doceniać ich rolę w zakresie oczyszczania wody i podłoża ze związków azotowych i metali ciężkich oraz dowiadujemy się, w jaki sposób mogą być one przydatne do walki z glonami. Zdobywamy również mnóstwo wiadomości z zakresu fizjologii roślin, w tym sposobu, w jaki się odżywiają. Nie jest to jednak nudny, naukowy wywód. Po pierwsze, autorka w pasjonujący, a zarazem prosty i przystępny sposób omawia nawet najbardziej zawiłe pojęcia z zakresu biologii roślin, po drugie zaś, udziela mnóstwa praktycznych rad niezmiernie pomocnych podczas urządzania i opieki nad zbiornikiem. Co bardzo ważne, propaguje ona i poleca akwaria typu „low-tech”, a więc takie, w których kosztowne urządzenia techniczne w maksymalnym stopniu zastępowane są przez umiejętne wykorzystanie naturalnych procesów biologicznych zachodzących między rybami, roślinami, mikroorganizmami oraz nieożywionymi komponentami zbiornika (woda, podłoże). Obszerny rozdział poświęcony jest też zjawiskom allelopatycznym występującym w skomplikowanym, jak się okazuje, świecie roślin. Nie może zabraknąć również szczegółowego i wyjątkowo przystępnego opisu wszystkich najważniejszych procesów biochemicznych zachodzących w wodzie akwariowej, począwszy od dobrze poznanego cyklu azotowego, a skończywszy na mechanizmach powstawania substancji humusowych, przemian siarkowodoru oraz fermentacji i metanogenezy.
Książka Diany Walstad jest lekturą obowiązkową dla każdego akwarysty, który czuje się zagubiony w gąszczu niezrozumiałych dla niego pojęć z zakresu chemii i biologii. Po jej przeczytaniu wiele skomplikowanych na pozór zagadnień wyda mu się dziecinnie proste, zaś opieka nad akwarium stanie się przyjemniejsza i bardziej przewidywalna.

SPIS TREŚCI

Rozdział I - WSTĘP    7   

1. Rozdziały    7
   1. Wstęp    7
   2. Rośliny oczyszczają wodę    7
   3. Allelopatia    7
   4. Bakterie    7
   5. Źródła składników pokarmowych    8
   6. Węgiel    8
   7. Odżywianie roślin a ekologia    8
   8. Podłoże    8
   9. Korzyści z życia nad powierzchnią wody    8
   10. Walka z glonami    8
   11. Zakładanie i pielęgnacja akwarium w praktyce    8
2. Czy pojęcie „akwarium w stanie równowagi” jeszcze jest aktualne    9
3. Cechy naturalnego akwarium typu „Low-tech”    9
   1. pH pozostaje stabilne    9
   2. Łatwość utrzymania    10
   3. Ryby zachowują się normalnie    10
4. Dobroczynny wpływ roślin w akwariach    10
5. Ułatwianie wzrostu roślin w akwarium    11

         BIBLIOGRAFIA    12

Rozdział II - ROŚLINY OCZYSZCZAJĄ WODĘ    13

1. Metale ciężkie    13
   1. Metale w wodzie wodociągowej    13
   2. Mechanizmy toksycznego wpływu metali ciężkich    15
   3. Toksyczny wpływ metali ciężkich na ryby    15
   4. Toksyczny wpływ metali ciężkich na rośliny    16
   5. Czynniki łagodzące toksyczny wpływ metali ciężkich    18
      1. Twardość wody i pH    18
      2. Rozpuszczona materia organiczna    18
      3. Sztuczne chelatory    20
      4. Różnice między gatunkami    21
      5. Inne czynniki    21
   6. Pobieranie metali przez rośliny    22
2. Amoniak    23
   1. Toksyczny wpływ amoniaku na ryby    23
   2. Toksyczny wpływ amoniaku na rośliny    24
   3. Pobieranie amoniaku przez rośliny wodne    24
3. Azotyny    25
   1. Toksyczność azotynów    25
   2. Pobieranie azotynów przez rośliny    25
4. Wykorzystanie roślin wodnych w oczyszczaniu wód    26
5. Rośliny i toksyczne związki w akwariach    27

         BIBLIOGRAFIA    30

Rozdział III - ALLELOPATIA    33

1. Allelopatia u roślin wodnych    34
   1. Związki fenolowe jako roślinne substancje o działaniu allelopatycznym    35
   2. Związki allelopatyczne opuszczają roślinę    39
   3. Subtelna natura allelopatii wśród roślin wodnych    40
   4. Wyższe rośliny wodne a glony    40
   5. Rośliny wodne a bakterie i bezkręgowce    42
   6. Wojna chemiczna między roślinami wodnymi    43
      1. Allelopatia w podłożu    43
      2. Allelopatia w wodzie    44
   7. Obronne związki chemiczne wytwarzane w odpowiedzi na infekcję    45
   8. Autoinhibicja    46
2. Allelopatia u glonów    47
3. Allelopatia w akwarium    48

         BIBLIOGRAFIA    50

Rozdział IV - BAKTERIE    55

1. Procesy prowadzone przez bakterie    56
   1. Rozkład przez bakterie heterotroficzne    56
      1. Rozkład w osadach źródłem CO₂    58   

          

      2. Powstawanie substancji humusowych (HS)    59
   2. Nitrytikacja    59
   3. Denitryfikacja    60
   4. Akumulacja azotynów    62
      1. Oddychanie azotanowe    62
      2. Niepełna nitryfikacja    63
      3. Niepełna DAP i niecałkowita denitryfikacja    63
   5. Redukcja żelaza i manganu    63
   6. Wytwarzanie siarkowodoru    64
   7. Utlenianie siarkowodoru    64
   8. Fermentacja i metanogeneza    64
   9. Utlenianie metanu    65
2. Biofilmy    65
3. Procesy bakteryjne w akwarium    68

         BIBLIOGRAFIA    70

Rozdział V - ŹRÓDŁA SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH    73

1. Reprezentatywne akwarium i metodyka    73
2. Karma dla ryb    73
   1. Chemiczna jednorodność świata ożywionego    74
   2. Pokarm dla ryb jako źródło składników pokarmowych    76
   3. Składniki pokarmowe przechodzą z karmy do roślin wodnych    76
3. Gleba jako źródło składników pokarmowych dla roślin    78   

    

4. Woda jako źródło składników pokarmowych dla roślin    80
   1. Twardość wody i „składniki pokarmowe wód twardych”    81
   2. Woda jako źródło składników pokarmowych dla roślin    81
5. Dostępność składników pokarmowych w akwarium    82

         BIBLIOGRAFIA    84

Rozdział VI - WĘGIEL    85

1. Zasadowość wody, pH i CO₂    85
2. Węgiel jako czynnik ograniczający dla roślin zanurzonych    87
3. Niedostatek węgla w naturalnych wadach słodkich    88   

    

4. Strategie mające na celu zwiększenie pobieranie węgla    89
   1. Magazynowanie CO₂ w postaci jabłczanów    90
   2. Wiązanie CO₂ pochodzącego z oddychania    90
   3. Korzystanie z wodorowęglanów    91
   4. Pobieranie CO₂ z podłoża    92
   5. Liście nadwodne    92
   6. Inne strategie    92
5. Źródła węgla dla roślin    94
6. CO₂ w akwarium    94

         BIBLIOGRAFIA    95

Rozdział VII - ODŻYWIANIE ROŚLIN I EKOLOGIA    97

1. Wymagane składniki pokarmowe    97
2. Konkurencyjne pobieranie składników pokarmowych    97
3. Akumulowanie się składników pokarmowych i stężenie krytyczne    97
4. Najlepszy jest umiarkowany ruch wody    97
5. Pobieranie składników pokarmowych z podłoża i z wody    98
   1. Przemieszczanie składników pokarmowych    99
   2. Rośliny wolą pobierać fosfor przez korzenie    100
   3. Rośliny wolą pobierać potas przez pędy    100
   4. Rośliny wodne preferują liściowe pobieranie związków amonowych    100
6. Azot i rośliny wodne    101
   1. Rośliny wodne przedkładają związki amonowe nad azotany    101
   2. Źródło azotu i najlepszy wprost    102
   3. Ekologia a preferencje w wyborze źródła azotu    103
   4. Rośliny konkurują z bakteriami nitryfikacyjnymi    104
7. Twardość wody i ekologia roślin    105
   1. Wymagania roślin z wód twardych    107
   2. Wymagania roślin z wód miękkich    108
8. Dokarmianie roślin w akwarium    110

         BIBLIOGRAFIA    111

Rozdział VIII - PODŁOŻE    115

1. Składniki gleb i osadów    115
   1. Części mineralne    115
   2. Materia organiczna    115
   3. Wytrącona materia nieorganiczna    116
   4. Mikroorganizmy    116
2. Cechy gleb i osadów    117
   1. Wiązanie substancji pokarmowych    117
   2. Beztlenowa natura podłoży    119
   3. Utleniona mikrostrefa zatrzymuje składniki pokarmowe i trucizny w osadach    120
   4. Stabilność osadowi gleb zatopionych    121
3. Chaos w świeżo zalanych glebach lądowych    122   

    

4. Gleby lądowe i osady do uprawy roślin wodnych    123
5. Problemy związane z osadami i glebami zalanymi    123
   1. Toksyczny wypływ metali    124
   2. Toksyczny wpływ siarkowodoru (H₂S)    124
   3. Materia organiczna    124
   4. Niski potencjał redoks    125
   5. Kwaśne gleby siarczanowe    125
   6. Zmętnienie    125
6. Wpływ roślin wodnych na podłoże    127
7. Podłoża w akwariach    127
   1. Wybór gleby    127
   2. Zakładanie zbiornika z glebą    129
   3. Nawożenie    129
   4. Dodatki do żwiru    130
   5. Czy podłoże się psuje z upływem czasu?    130

         BIBLIOGRAFIA    131

Rozdział IX - KORZYŚCI Z ŻYCIA NAD POWIERZCHNIĄ WODY    135

1. Korzyści z życia nad powierzchnią wody    136
   1. Wydajniejsze wykorzystanie CO₂    136
   2. Wydajniejsze wykorzystanie światła    136
   3. Rośliny wynurzone lepiej prowadzą fermentację    136
   4. Lepsze natlenienie strefy korzeniowej    138
      1. Wydzielanie tlenu przez korzenie roślin widnych    138
      2. Wydzielanie 0₂ jest najwydajniejsze u roślin wynurzonych    139
      3. W jaki sposób rośliny wynurzone napowietrzają strefę korzeniową    142
      4. W jaki sposób tlen przynosi korzyści zakorzenionym roślinom wodnym    143
   5. Rośliny pływające zwiększają aktywność biologiczną    144
   6. Nadwodny wzrost roślin w akwarium    145

         BIBLIOGRAFIA    145

Rozdział X - WALKA Z GLONAMI    149

1. Pospolite metody walki z glonami    149
   1. Preparaty glonobójcze, wybielacz i antybiotyki    149
   2. Ograniczenie oświetlenia    150
   3. Podmiany wody    151
   4. Glonożerne ryby, krewetki i ślimaki    151
   5. Usuwanie fosforanów    152
2. Konkurencja między glonami i roślinami wyższymi    152
   1. W czym glony mają przewagę nad roślinami wyższymi?    153
      1. Lepsze zdolności przystosowawcze do słabego światła    153
      2. Przystosowanie do zakresu widma światła    153
      3. Lepsze przystosowanie do wysokiego pH i wody zasadowej    154
      4. Wydajniejsze pobieranie składników pokarmowych z wody    155
      5. Większy zasięg występowania    156
   2. W czym rośliny wyższe mają przewagę nad glonami?    156
3. Czynniki w walce z glonami    156
   1. Rośliny wynurzone    156
   2. Żelazo    158
      1. Żelazo Jest dla glonów czynnikiem ograniczającym    158
      2. W jaki sposób glony pozyskują żelazo    158
      3. Żelazo i walka z glonami    159
   3. Allelopatia    161
4. Intensywne zabiegi w przypadku ataku glonów    161

         BIBLIOGRAFIA    163

Rozdział XI - ZAKŁADANIE I PIELĘGNACJA AKWARIUM W PRAKTYCE    165

1. Typowe drogi początkujących akwarystów    165
2. Zakładanie podstawowego akwarium „Low-tech”    165
3. Główne czynniki    166
   1. Ryby    166
   2. Światło    166
      1. Światło naturalne    168
      2. Światło sztuczne    169
   3. Wybór roślin    171
4. Wskazówki    171

Skróty i przeliczenia    175

Spis treści    177